Een andere manier om de natuur een stem te geven is door gebieden of landschapselementen zoals rivieren een juridische status te geven. Waar het Parlement der Dingen de nadruk legt op het vertegenwoordigen van niet-menselijke zaken in politieke processen, kun je met rechten voor de natuur vooral juridische bescherming bieden tegen menselijk ingrijpen.
Waarom is dat nodig? De natuur wordt in westerse landen over het algemeen beschouwd als een ding zonder rechten, dat we kunnen bezitten, uitputten en gebruiken voor ons eigen gewin. Al sinds de klassieke oudheid heerst hier het idee dat de mens ‘heerser’ is over de natuur. Ook in het christendom was het idee dat God de natuur voor de mens heeft gemaakt om te gebruiken naar eigen inzicht eeuwenlang dominant.
In andere culturen is dat anders. In het jodendom en de islam is de natuur van God. De mens mag het gebruiken, maar heeft ook de plicht de natuur in stand te houden en er goed voor te zorgen. In niet-westerse culturen wordt vaak een minder strikt onderscheid gemaakt tussen mens en natuur. De mens is onderdeel van een wereld van dingen die allemaal een zekere mate van bewustzijn hebben. De mens heerst niet over deze dingen, maar heeft er een gelijkwaardige relatie mee. Ga je bijvoorbeeld naar het bos, dan is dat niet aangelegd voor jouw wandelplezier. In plaats daarvan ben je ‘te gast’ bij een grote groep niet-menselijke partners.
Overal ter wereld
Terug naar de rechten. In eerste instantie klinkt het misschien gek dat een niet-menselijk ding als een rivier of een bos rechten kan hebben, maar eigenlijk hebben al heel veel niet-menselijke dingen rechten. Denk bijvoorbeeld aan bv’s of nv’s, dat zijn ook rechtspersonen.
In het buitenland zijn de rechten van de natuur al op verschillende plekken erkend. In Bangladesh werd een rivier erkend als levende entiteit, in Nieuw-Zeeland kreeg een rivier de status van rechtspersoon en in Ecuador geldt dat voor de gehele natuur. In Zwitserland worden dieren en planten beschermd door de grondwet. Ook in Engeland wordt gepleit voor rechten voor rivieren en in Zweden zijn oefenrechtbanken gehouden over rechten voor het meer Vättern. In Spanje heeft een door landbouw en mijnbouw vervuilde lagune het recht gekregen te bestaan en op natuurlijke wijze te evolueren en het recht op bescherming, behoud en herstel.